De Peruaanse moraal

Sinds zaterdagochtend bevind ik me in Peru, het land van hoge Andesbergen, oude Incaruïnes en natuurlijk Maribel, die zich op het moment trouwens voor zover ik weet niet in Peru bevindt. Ik heb de eerste dagen verbleven in Lima bij Mariela, een local die ik via Maribel ken. Het is een unieke manier om de lokale cultuur van dichtbij mee te maken. Zo ben ik uit eten geweest, uitgeweest en gisteren een grote barbecue gehad met de extended family van Mariela.
De Peruanen zijn bijzonder trots op hun keuken en met recht, want het eten is echt totaal anders dan je gewend bent. Ook al hebben de meeste gerechten oninspirerende namen (de nepreisgids van San Sombrero grapte: ´Local specialities include arroz con pollo (rice with chicken), pollo con arroz (chicken with rice) and pollo con pollo (chicken, stuffed with chicken)´) , de manier van kruiden geeft aan alles een totaal nieuwe smaak.
Gemeenschappelijke trots is hier heel belangrijk. Dat geldt voor de nationale trots (net als in Argentinië is zo´n beetje elke straat en plein naar een onafhankelijksheld vernoemd), familietrots en ik heb zelfs mogen meemaken dat de Peruanen in een verhitte discussie raakten welke wijk van Lima beter is. Zoals de zondagse maaltijd bij de familie al aangaf, is het gezin hier erg belangrijk. Mariela vertelde mij dat er voor het huwelijk een heel datingproces van jaren aan vooraf gaat, waarin een jongen en een meisje elkaar langzaam de liefde verklaren. Dingen als voorhuwelijkse seks, buitenshuis wonen voordat je getrouwd bent of uitgaan met iemand anders dan je vriendje zijn volledig uit den boze (om maar te zwijgen van homoseksualiteit).
Een halve eeuw geleden was de moraal in Nederland natuurlijk niet wezenlijk anders. Dat riep bij mij de vraag op of een soortgelijke verandering ook hier mogelijk is. Ik heb er lang over nagedacht, maar een aantal omstandigheden maken deze verandering erg moeilijk. Zo is het gezin naast een sociale noodzaak hier ook een economische noodzaak (in Nederland is dat door sociale zekerheid veel minder het geval). Daarnaast is Nederland een toch behoorlijk verstedelijkt land, wat ontsnappen aan de constante blik van familie (en de herinnering van ex-en) een stuk makkelijker maakt. Peru is veel minder verstedelijkt.
Het zou dus eerst heel wat economische ontwikkeling vereisen en dan pas kunnen aanklachten tegen de ellende van het huwelijk of over pijnlijke sluimerende onderhuidse familieconflicten (die hier ongetwijfeld ook bestaan) de bestaande structuur veranderen. Tot die tijd gaat het meer via Amerikaans model: veranderingen (zoals acceptatie van homoseksualiteit) worden slechts langzaam doorgevoerd vanuit steden, het buitenland en de jongere generatie.
Een zij-verhaal hierbij: gisteren had ik het met Mariela ook even over de verschillen tussen het Spaans en het Nederlands. Terwijl het liefdesspel in het Spaans via zwoele en zoete woorden (suave y dulce) gaat, ligt in het Nederlands de nadruk op scherpe woorden die dwars door het verwachtingspatroon heen snijden en de grenzen van de gedachtewereld verleggen. Het is misschien niet een volledig accuraat beeld, maar het is wel hoe ik Nederland graag zie: een open samenleving waar het altijd mogelijk grenzen te verleggen. Het is dit Nederland dat ik met me door de wereld heen met me mee draag.